اصرار بر کفر و در حال کفر مردن، دورى ابدى انسان را از رحمت الهى به دنبال دارد و مهم پایان عمر انسان است که آیا با ایمان مى‏میرد یا بى‏ایمان. یکى از درخواست‏ها و دعاهاى اولیاى خدا، مسلمان مردن است.

حضرت یوسف از خداوند مى‏خواهد که مسلمان بمیرد: «تَوَفَّنِی مُسْلِماً» (یوسف، ۱۰۱) حضرت ابراهیم و یعقوب به فرزندان خود سفارش مى‏کنند که «فَلا تَمُوتُنَّ إِلَّا وَ أَنْتُمْ مُسْلِمُونَ» (بقره، ۱۳۲) نمیرید مگر اینکه مسلمان یعنى تسلیم پروردگار باشید.

إِنَّ الَّذِینَ کَفَرُوا وَ ماتُوا وَ هُمْ کُفَّارٌ أُولئِکَ عَلَیْهِمْ لَعْنَهُ اللَّهِ وَ الْمَلائِکَهِ وَ النَّاسِ أَجْمَعِینَ (بقره ـ ۱۶۱) خالِدِینَ فِیها لا یُخَفَّفُ عَنْهُمُ الْعَذابُ وَ لا هُمْ یُنْظَرُونَ (بقره ـ ۱۶۲)

همانا کسانى که کافر شدند و در حال کفر از دنیا رفتند، لعنت خدا و فرشتگان و مردم، همگى بر آنها خواهد بود. (آنان براى) همیشه در آن (لعنت و دورى از رحمت پروردگار) باقى مى‏مانند، نه از عذابِ آنان کاسته مى‏شود و نه مهلت داده مى‏شوند.

آنها که کافر مى‏میرند

در آیات گذشته، نتیجه کتمان حق را دیدیم، آیات مورد بحث در تکمیل آن ، اشاره به افراد کافرى مى‏کند که به لجاجت و کتمان و کفر و تکذیب حق تا هنگام مرگ ادامه مى‏دهند، نخست مى‏گوید:

” کسانى که کافر شدند و در حال کفر از دنیا رفتند، لعنت خدا و فرشتگان و همه مردم بر آنها خواهد بود” (إِنَّ الَّذِینَ کَفَرُوا وَ ماتُوا وَ هُمْ کُفَّارٌ أُولئِکَ عَلَیْهِمْ لَعْنَهُ اللَّهِ وَ الْمَلائِکَهِ وَ النَّاسِ أَجْمَعِینَ).

این گروه نیز همانند کتمان کنندگان حق گرفتار لعن خدا و فرشتگان و مردم مى‏شوند، با این تفاوت که چون تا آخر عمر بر کفر، اصرار ورزیده‏اند ، طبعاً راه بازگشتى بر ایشان باقى نمى‏ماند.

سپس اضافه مى‏کند:” آنها جاودانه در این لعنت الهى و لعنت فرشتگان و مردم خواهند بود، بى آنکه عذاب خدا از آنها تخفیف یابد و یا مهلت و تاخیرى به آنها داده شود” (خالِدِینَ فِیها لا یُخَفَّفُ عَنْهُمُ الْعَذابُ وَ لا هُمْ یُنْظَرُونَ).
با توجه به اینکه سعادت و بدبختى جهان دیگر نتیجه مستقیم اندوخته‏هایى است که از این جهان با خود مى‏بریم، این حقیقت آشکار مى‏شود، زیرا کسى که بال و پر خود را با آتش کفر و دشمنى با حق سوخته مسلما در آن جهان قدرت پرواز ندارد، و سقوطش در” درکات دوزخ” حتمى است، و چون عالم دیگر جاى تحصیل وسیله نیست براى همیشه در چنین وضعى خواهد ماند
نکته‏ها:

۱- آیات متعددى از قرآن این نکته را روشن مى‏سازد که هر کس در حال کفر و دشمنى با حق از دنیا برود، هیچ گونه راه نجاتى براى او نیست، و باید هم چنین باشد، زیرا با توجه به اینکه سعادت و بدبختى جهان دیگر نتیجه مستقیم اندوخته‏هایى است که از این جهان با خود مى‏بریم، این حقیقت آشکار مى‏شود، زیرا کسى که بال و پر خود را با آتش کفر و دشمنى با حق سوخته ، مسلماً در آن جهان قدرت پرواز ندارد، و سقوطش در” درکات دوزخ” حتمى است، و چون عالم دیگر جاى تحصیل وسیله نیست براى همیشه در چنین وضعى خواهد ماند.

این موضوع درست به آن مى‏ماند که انسان بر اثر شهوترانی ها و هوس بازی ها از روى علم و عمد، چشم هاى خود را از دست بدهد و تا پایان عمر مجبور شود، نابینا بماند.

بدیهى است این سرنوشت مخصوص کافرانى است که از روى علم و عمد راه کفر و دشمنى با حق را بپیمایند.

مگر لعن خدا کافى نیست؟

در آیه فوق علاوه بر لعن خداوند، لعن همه لعن کنندگان نیز نثار افرادى شده بود که حق را کتمان مى‏کنند، در اینجا این سوال پیش مى‏آید که مگر لعن خدا به تنهایى کافى نیست؟

پاسخ این سوال روشن است، زیرا این در واقع یک نوع تاکید و ابراز تنفر و بیزارى همه جهانیان از افرادى است که مرتکب چنین گناه بزرگى مى‏شوند.
یکى از درخواست‏ها و دعاهاى اولیاى خدا، مسلمان مردن است. حضرت یوسف از خداوند مى‏خواهد که مسلمان بمیرد: «تَوَفَّنِی مُسْلِماً»، حضرت ابراهیم و یعقوب به فرزندان خود سفارش مى‏کنند که «فَلا تَمُوتُنَّ إِلَّا وَ أَنْتُمْ مُسْلِمُونَ»، نمیرید مگر اینکه مسلمان یعنى تسلیم پروردگار باشید

یک سوال دیگر اینکه در آیه، لعنت همه‏ى مردم بر کفّار مطرح شده است، ولى ناگفته پیداست که بعضى از مردم، خودشان کافر یا دوست کافرند، پس لعنت همه مردم در آیه به چه معنا مى‏باشد؟

پاسخ: لعنت، در دنیا و آخرت مطرح است. کسانى که در دنیا دوست کفّار یا خود کافرند، در آخرت لعنت خواهند شد. «کُلَّما دَخَلَتْ أُمَّهٌ لَعَنَتْ أُخْتَها» (اعراف، ۳۸) یکى از درخواست‏ها و دعاهاى اولیاى خدا، مسلمان مردن است.

حضرت یوسف از خداوند مى‏خواهد که مسلمان بمیرد: «تَوَفَّنِی مُسْلِماً» (یوسف، ۱۰۱) حضرت ابراهیم و یعقوب به فرزندان خود سفارش مى‏کنند که «فَلا تَمُوتُنَّ إِلَّا وَ أَنْتُمْ مُسْلِمُونَ» (بقره، ۱۳۲) نمیرید مگر اینکه مسلمان یعنى تسلیم پروردگار باشید.

پیام‏های آیه:

۱ـ اصرار بر کفر و در حال کفر مردن، دورى ابدى انسان را از رحمت الهى به دنبال دارد. «ماتُوا وَ هُمْ کُفَّارٌ» ، «عَلَیْهِمْ لَعْنَهُ اللَّهِ»

۲ـ آنچه مهم است، پایان عمر انسان است که آیا با ایمان مى‏میرد یا بى‏ایمان. «ماتُوا وَ هُمْ کُفَّارٌ»

۳ـ تخفیف کیفر یا تأخیر آن، مربوط به دنیاست. در قیامت نه تخفیف است و نه تأخیر. «لا یُخَفَّفُ» ، «لا هُمْ یُنْظَرُونَ»